हमखास 'शिकारी'च्या माझ्या काही युक्त्या.

          'आपण सर्व जण लहानपणापासूनच एक उत्तम शिकारी असतो' हे माझे वक्तव्य तुम्हांस फारच धाडसाचं वाटतंय ना!! तर मग आठवा बरं! आपल्या बालपणी आपण किती किड्यामुंग्यांच्या शिकारी केल्यात ते!!! कसं त्यांना एका फटक्यात चारीमुंड्या चित केलंय. कसं त्यांना दोरा बांधून घरभर फिरवलंय. कसं त्यांच्यावर झडप टाकून, त्यांच्या मुसक्या आवळून त्यांना बाटलीच्या पिंजऱ्यात बंदीवान केलंय. हो ना!?

          बालपणी जसं आपल्याला कळायला लागतं, तसं निसर्गाविषयी आपली उत्सुकता वाढू लागते. चंद्र, सूर्य, तारे, नदी, झाडे ह्याबरोबरच आपल्या घरात आणि त्याच्या आजूबाजूला आपल्याबरोबर वावरणारे, रहाणारे कीटक, पशु, पक्षी यांचे आपण निरीक्षण करू लागतो. त्यांना स्पर्श करून आपण त्यांच्याशी जवळीक साधू पहातो. त्यांना जवळ घेऊ, कुरवाळू पहातो. आपल्या बालसुलभ बुद्धीप्रमाणे आपण त्यांच्याशी खेळू पहातो.

          पण ते काही आपण बोलावल्यावर सहजासहजी आपल्याशी खेळायला येत नाहीत. आणि मग आपल्या अजाणतेपणी जन्माला येतो त्यांना जबरदस्तीने आपल्याशी खेळायला बोलावण्याचा एक खेळ. त्यांना पकडण्याचा, त्यांची शिकार करण्याचा खेळ.

          मला खात्री आहे, की बहुतेक सर्वांनी आपल्या बालपणी हा शिकारीचा खेळ नक्कीच खेळला असणार. मीसुद्धा लहानपणी एक पट्टीचा शिकारी होतो. हो! पण मी कधी कुत्र्यामांजरांच्या वाटेला गेलो नाही. आणि नशीब माझे की तेही कधी माझ्या वाटेत आडवे आले नाहीत. नाहीतर त्यांनीच माझी वाट लावली असती. असो!

          माझी शिकार करण्याची कला ही फक्त लहानसहान किड्यामुंग्याच्या बाबतीतच मर्यादित होती. त्यांचे जवळून निरीक्षण करणे मला फार आवडे. त्यांची तिरकी, नागमोडी, दबकी चाल बघताना मला फार गंमत येई. ते एके ठिकाणी स्थिर उभे असले तरी ते करीत असलेल्या त्यांच्या पंखांची, मिशांची, हातांची हालचाल पहाणे मला मोहवीत असे. प्रसंगी मायेने मी त्यांना खायला खाऊही देत असे. आणि कधी माझे ऐकले नाही तर मात्र रागाने त्यांना कधी एक नाजूक फटकाराही मारे. पुन्हा एकदा असो!

          तर माझा सांगायचा मुद्दा हा होता, की मी ह्या किड्यामुंग्यांच्या शिकारीत चांगलाच तरबेज झालेलो होतो. त्यांची काय हिंम्मत होती, की ते मला हुलकावणी देतील! चला तर मग, माझ्या ह्याच कलेची काही गुपिते आणि त्यात हमखास यशस्वी होण्याचा मार्ग मी आज तुम्हाला सांगणार आहे, ज्यायोगे तुम्हीसुद्धा माझ्यासारखेच एक यशस्वी शिकारी होऊ शकता.

          मच्छरांची शिकार कशी करावी : मच्छर हा भयंकर त्रास देणारा कीटक. ह्याच्याशी माझी कधी दोस्ती झाली नाही. रात्री मी चादर डोक्यावर घेऊन झोपलो, तरी का कोण जाणे तो चादरीच्या कुठल्याशा तरी फटीतून हमखास आत प्रवेश करी. मी झोपण्याच्या तयारीत असे, आणि त्याला माझ्याशी खेळण्याची लहर येई. नको म्हटले तर त्याला फार राग येई. मग तो जोराने माझ्या कानाजवळ भुणभुण करी. "ये ना! ये ना! खेळायला" तरी मी नाही ऐकले तर माझा एक सणसणीत चावा घेई. मी जोराने कळवळे "आई गं!!" मग काय!? टाळकंच सटकायचं ना माझं. "आई शप्पथ! अब तो तू गया!" आणि मी त्या मच्छराची शिकार करण्याचा निर्धार करी. मग मी चादर बाजूला करून हळूच गादीवर उठून बसे. दोन्ही हात पुढे करून त्याला खोट्या खोट्या लाडाने म्हणे "ये! ये! बस माझ्या हातावर. चल आपण झिम्मा फुगडी खेळू" मच्छराला मात्र कसला तरी संशय येई. तो हातावर बसायला कां कूं करे. आता मी त्याला पुन्हा हळूच चुचकारे. माझ्या प्रेमाने केलेल्या आवाहनाला मच्छर बळी पडे. आणि अलगद माझ्या हातावर येऊन बसे. आणि मग मी......

          बास्! इथेच तुम्ही फसता. तुम्हाला वाटतं, की आता मी ह्या क्षुद्र मच्छराला हाताच्या एका चापटीसरशी एका झटक्यात यमसदनाला पाठवतो. आणि तुम्ही एक सणसणीत चापटी मच्छरावर ठेऊन देता. पण कसचं काय!? हातावर चापटी पडायच्या अगोदरच तो मच्छर भुर्रर्रकन् उडून गेलेला असतो. आणि तुम्ही मात्र हात चोळत बसलेले असता.

          इथेच माझ्या शिकारीचं चातुर्य दिसून येतं. मी काय करतो ते सांगतो. मच्छराला हातावर बसू देतो. त्याला थोडावेळ दम खाऊ देतो. मच्छरसुद्धा हातावर बसल्यावर लगेच चावत नसतो. तो एकदम सावध असतो. थोडी वाट बघतो, कोणी आपल्याला चापटी मारतोय का ते! आपल्या लांब मिशा हलवत वेळ काढतो. आणि ऑल लाईन क्लियर दिसली, की मगच रक्त प्यायची सोंड आपल्या हातामध्ये घुसवून निर्धास्तपणे रक्त प्यायला सुरवात करतो. ह्या प्यायलेल्या रक्तापासून आपली वंशावळ वाढवण्याची स्वप्ने पाहू लागतो. बास्!!! हीच ती वेळ!! अगदी सुवर्णकांचन योग!! ठेऊन द्या एक सणसणीत चापटी त्या निर्दयी मच्छरावर. पडलाच पाहिजे तो धारातीर्थी. आणि मग करा आनंद साजरा, आपल्या शिकारीच्या कलेत अजून एक मानाचा तुरा खोवल्याचा.

         माशीची शिकार कशी करावी : माशी काही आपल्याला चावत वगैरे नाही. पण ती आपल्याला फार गुदगुल्या करते, बुवा! आणि का कोण जाणे, आपल्या तोंडावर बसणे हा तर ती तिचा जन्मसिद्ध अधिकार समजते. कधी कधी तर ती आपल्या कानात नाहीतर नाकात शिरायचा प्रयत्न करते, तेव्हा तिला उडवताना आपण आपल्याच थोबाडीत मारून बसतो. मला मात्र माशीचे निरीक्षण करणे भारी आवडायचे. तिचे ते उभ्या जागी जोडीने दोन दोन पाय उचलून, व्यायामाचे विविध प्रकार करून दाखवणे तर एकदम झकास! ते व्यायामाचे प्रकार नीट दिसण्याकरिता मी तर माझे तोंड जास्तीत जास्त तिच्याजवळ नेऊन तन्मयतेने तिला बघत बसे. अहाहा! काय तिचे ते मान खाली घालुन पुढच्या दोन पायांनी स्वतःचे डोके गरागरा चोळणे. तर कधी मागचे दोन्ही पाय (की हात? कारण तिला सहा पाय असतात ना! त्यामुळे हात कोणाला म्हणायचे आणि पाय कोणाला, की सगळ्यांनाच पाय म्हणायचे, हा मला नेहमी प्रश्न पडतो.) आपण सुरीला धार काढतो तसे एकमेकांवर सतत चोळत रहाणे. तर कधी मागच्या दोन्ही पायांनी आपले पंख सारखे सारखे साफ करणे. डायनींग टेबलवर जेव्हा पाच पंचवीस माश्यांचा झुबका बसलेला असेल, तेव्हा त्यांना हाताने झपकन् उडवून लावताना त्या आपणांस अवर्णीय आनंद मिळवून देतात.

          जसे मच्छर, तशाच माशाही फार हुशार असतात. आपण कितीही प्रयत्न केला तरी त्या आपल्या हातात सहसा सापडतच नाहीत. आपण कितीही सावकाश आणि गुपचूप माशीजवळ आपला हात नेला, आणि आपल्याला वाटले की मी आता माशीवर झडप टाकून तिला जेरबंद करेन, तर तो आपला भ्रम ठरतो. माशी आपल्या हातावर तुरी देऊन कधीचीच सटकलेली असते. आणि म्हणून मी आज तुम्हाला यशस्वीरित्या माशीची शिकार कशी करायची त्याची टीप देणार आहे.

          ऐका तर मग! समजा, टेबलावर एक माशी बसलेली आहे. तिचा बसल्या बसल्या मघाशी मी सांगितला तसा मस्तपैकी व्यायाम चाललेला आहे. आणि आता आपल्याला तिला पकडायचंय. तुम्ही काय कराल? आपल्या हाताची मूठ उघडून हळूहळू माशीच्याजवळ न्याल. आणि संधी मिळताच, झटदिशी आपला हात, वाटी उपडी ठेवतात तसा माशीच्या अंगावर ठेवाल. आणि पट्कन मूठ बंद करून घ्याल. तुम्हाला वाटेल माशी आली आपल्या हातात. पण हाय रे, कर्मा! माशीने तुम्हाला कधीचाच गुंगारा दिलेला असेल. आणि दूर कुठेतरी जाऊन तुमच्यावर हसत बसलेली असेल. म्हणून मी सांगतो तसं करायचं. काय करायचं, की माशी जिथे बसलेली असेल, तिच्यापासून साधारण एक दीड फूट अंतरावर, आपल्या हाताची मूठ उघडी ठेऊन आपला हात न्यायचा. आणि मनातल्या मनात आपले १.२.३. आकडे मोजून पूर्ण होताच एका झटक्यात, सट्कन  अगदी ५० च्या स्पीडने माशीच्या अंगावरून, पण साधारण ५-६ इंच उंचीवरून हात फिरवायचा. आणि त्याचवेळी, जेव्हा आपला हात माशीच्या अंगावरून जात असेल, तेव्हाच आपल्या हाताची मूठ पट्कन बंद करून घ्यायची. माशी आपल्या मुठीत कैद होणारच, ह्याची शंभर टक्के ग्यारंटी!!

          क्रिया काय होते तेे मी सांगतो. आपला हात तिच्याजवळ येताना जेव्हा माशीला दिसतो, तेव्हा ती पट्कन उड्डाण घेते. पण आपण आपल्या हाताची मूठ तिच्या अंगाच्या वर ५-६ इंच उंचीवर बंद केल्याने ती हमखास आपल्या मुठीत येऊन बंद होते. हाय काय!! आणि नाय काय!!

         आता शेवटचं, फुलपाखराची शिकार कशी करावी : अशी कोणती व्यक्ती आहे जिला कधीच फुलपाखराला हात लावावासा वाटला नाही? सगळ्यांनाच फुलपाखरे आवडतात. त्यांचे सुंदर नक्षी आणि रंग असलेले नाजूक पंख आपणांस मोहवितात. त्यांचे पंख फडफडवीत उडण्याची आपल्याला भुरळ पडते. लहानपणी आमच्या घराभोवतीसुद्धा पुष्कळ फुलझाडे आणि त्या फुलांवर बागडणारी, जर्द पिवळ्या रंगांची, एक रुपयांच्या नाण्याच्या आकाराएवढी फुलपाखरे असत. त्यांना पकडायला आम्ही मुले त्यांच्या मागे मागे पळत असू. इतर मुलांच्या ती हाती लागत नसत. पण त्यांना हमखास पकडण्याची एक पद्धत मी शोधून काढली होती, ती मी आज तुम्हाला सांगणार आहे.

          हो! पण प्रथम त्याकरिता तुम्हाला एक चिमटा बनवावा लागणार आहे. लोखंडी तारेचा नव्हे, तर आपल्या हातांच्या बोटांचा. चिमटा कसा बनवायचा त्याची पद्धत ऐका. समजा, तुम्ही आपल्या हाताच्या अंगठ्याच्या आणि तर्जनीच्या बोटांमध्ये एक काडेपेटी पकडलेली आहे. आणि दुसऱ्या हाताने ती काडेपेटी हळूच काढून घेतली. तर आपला अंगठा आणि तर्जनीची न हलविता जी स्थिती रहाते, तो झाला आपला फुलपाखरे पकडण्याचा बोटांचा चिमटा.

          आता ह्या बोटांच्या चिमट्याने फुलपाखरू कसे पकडायचे ते ऐका. फुलपाखरू उडता उडता कुठेतरी जाऊन हमखास बसते. त्यावेळी त्याच्या पंखांची स्थिती ही उभी, आपले दोन्ही पंख मिटलेल्या अशा अवस्थेची असते. अशावेळी त्याच्या मागे आपण हळूच दबकत जायचे. आपल्या बोटांचा चिमटा बाहेर काढायचा. आणि तो अलगद असा सरकवायचा की फुलपाखराचे मिटलेले पंख बरोबर आपल्या दोन बोटांच्या चिमट्याच्या मधोमध उभे आले पाहिजेत. मग एक मोठ्ठा श्वास घ्यायचा आणि मनातल्या मनात आपले १.२.३. आकडे मोजून पूर्ण होताच एका झटक्यात, सट्कन  अगदी ५० च्या स्पीडने आपल्या दोन बोटांचा चिमटा बंद करायचा. फुलपाखरू शंभर टक्के आपल्या बोटांच्या चिमट्यात अडकलेच म्हणून समजा. पुन्हा! हाय काय!! आणि नाय काय!!

          तर मित्रांनो, ह्या होत्या माझ्या मच्छर, माशी आणि फुलपाखरू यांच्या शिकार करण्याच्या युक्त्या. तुम्हीसुद्धा त्या वापरून पहा. शंभर टक्के यश मिळण्याची खात्री!!! पण हो!! ह्या युक्त्यांचा कॉपीराईट © माझ्याकडे सुरक्षित आहे. ह्या युक्त्या वापरून शिकार केल्यास, माझी रॉयल्टी तेवढी मला पाठवून द्यावी ही विनंती.